ซ่อมบำรุง แม่กุญแจ ด้วยจารบีขาว

แม่กุญแจที่ใช้งานอยู่ภายในอาคาร จะสามารถใช้งานได้ยาวนานมากๆ แต่หากเรานำแม่กุญแจไปใช้ในงานกลางแจ้ง หรือมีโอกาสที่จะโดนฝน โดนแดดหนักๆ ตลอดทั้งวันแล้วล่ะก็ อายุการใช้งานก็จะสั้นลงและเริ่มนับถอยหลังทันที ที่เริ่มนำไปใช้งานกลางแจ้ง เช่น ประตูรั้ว ที่ไม่อยู่ใต้หลังคา เป็นต้น แต่เราก็สามารถที่จะช่วยยืดอายุการใช้งานของ แม่กุญแจเหล่านี้ได้อีกสักหน่อย ด้วยการใส่จารบีนะ อ้าว ปกติใครๆ เค้าจะหยอดน้ำมันนี่นา แล้วทำไมถึงใส่จารบีล่ะ?

แม่กุญแจที่นิยมใช้กันในปัจจุบัน จะเป็นระบบลูกปืน ที่ไม่มีสปริงดันเปิดเหมือนสมัยก่อนๆ เมื่อเสียบลูกกุญแจเข้าไปแล้วเปิดออก หรือคลายล็อคแม่กุญแจออก จะดึงลูกกุญแจออกมาไม่ได้ จนกว่าจะปิดแม่กุญแจให้เข้าที่เข้าทางก่อน ถึงจะดึงลูกกุญแจออกมาได้ สาเหตุที่แม่กุญแจถูกออกแบบมาอย่างนี้ ส่วนหนึ่งคงเป็นเพราะต้องการป้องกันเรื่องลืมเอาลูกกุญแจออกจากบ้าน แต่ใช้แม่กุญแจคล้องปิดล็อคบ้านไปแล้วด้วยแน่นอน

กุญแจแบบนี้ ตัวลูกปืนเอง จะทำจากโลหะ แน่นอนว่าเป็นเหล็ก แต่ก็เคยเห็นอยู่บ้างที่ใช้ลูกปืนสแตนเลส ส่วนของรูกุญแจ ถ้ายี่ห้อดีหน่อย ก็เป็นทองเหลือง แย่ๆ หน่อยก็เป็นเหล็กที่ใช้กลางแจ้งได้ไม่นานก็พังเสียหายไป แม้จะหยอดน้ำมัน ใส่จารบีเพื่อป้องกันแล้วก็ตาม

ตามปกติ เราจะได้ยินว่า ให้หยอดน้ำมันที่รูกุญแจ แต่น้ำมันนั้น ถ้าข้น หนืดหน่อย ก็จะเกาะพื้นผิวอยู่ได้นาน ถ้าเราใช้น้ำมันจักร หรือน้ำมันเอนกประสงค์ ก็จะไม่ค่อยทนฝน ต้องหยอดกันบ่อยๆ ทางเลือกนึงที่ผมใช้ ก็คือจารบี เพราะความข้นหนืด และทนต่อความร้อนพอสมควร ทำให้ยึดเกาะกับพื้นผิว ที่เราต้องการหล่อลื่นได้นาน ทนทานร้อนๆได้ ทนฝนได้ดีอีกด้วย แต่ข้อเสียก็คือ มันเลอะเทอะไปหน่อย เวลาถอดมาซ่อมบำรุงแต่ละครั้ง ต้องเช็ดๆ ถูๆ หลายครั้งมากๆ กว่าจะเข้าที่ เข้าทาง จับลูกกุญแจ แม่กุญแจได้ ไม่เลอะมือ

ทางเลือกแรก ใช้สเปรย์ที่ฉีดออกมาเป็นจารบีด้วย ซึ่งปัจจุบันมีให้เลือกซื้อ หลายยี่ห้อเหมือนกัน ใช้งานได้ สะดวก และรวดเร็วดี แต่ความรู้สึกของผม เหมือนเนื้อจารบีจะน้อยไปสักหน่อย ก็เลยใช้จารบีกระปุกเหมือนเดิม ใช้เป็นจารบีขาว เอนกประสงค์ ใช้กับสารพัดงานหล่อลื่นภายในบ้าน ตัวนี้ตัวเดียวเลย เพราะรู้สึกว่าลื่นดีมากๆ

การซ่อมบำรุงด้วยจารบีแบบนี้ อาจจะสร้างความคิดเห็นได้หลายทาง บางคนก็เห็นด้วย บางคนก็มีความเห็นแย้ง ว่าไม่น่าจะดี ด้วยเหตุผลต่างๆ ดังนั้น ลองอ่าน และพิจารณาด้วยตัวเองก่อนจะลงมือทำตามนะครับ

เลือกหยิบเอาไม้เสียบลูกชิ้นมาใช้ แต่ผมทุบให้แบนลงหน่อย เพราะรู้สึกว่า มันปัดกวาดจารบีได้ดีกว่าแท่งไม้กลมๆ แบบเดิมๆ เท่านั้นเอง ไม่มีอะไรมาก

รูกุญแจก็เป็นจุดนึงที่น้ำไหลเข้ามาได้ แม้จะไม่มากเท่าไหร่ จึงขอเริ่มจากรูกุญแจก่อน ใช้ไม้ ปาดจารบีเพียงเล็กน้อยก็พอ แต่เมื่อแหย่เข้าไปในรู ในร่องแล้ว ก็ตวัดไม้ปาดไปมาให้ทั่วๆ ก็แล้วกัน

แล้วเมื่อเราเอาจารบีป้ายเข้าไปในรูกุญแจแบบนี้แล้ว เมื่อเอาลูกกุญแจมาไขแม่กุญแจ มันจะเลอะเทอะรึเปล่า คำตอบก็คือ เลอะสิครับ จะเหลือเหรอ (เดี๋ยวมาดูวิธีแก้ไขกัน) แต่ก็ยังดีกว่าแม่กุญแจพังเร็ว ไม่อยากเสียเงินซื้อใหม่ครับ

เป้าหมายในการใส่จารบี ถัดมาเป็น เม็ดลูกปืนกลมๆ ที่หลบอยู่ในรูเล็กๆ ของแม่กุญแจตัวนี้

ความจริงแล้ว มีเม็ดลูกปืนอยู่ทั้งสองฝั่งของ ห่วงคล้องเหล็กกล้าของแม่กุญแจ ด้านแรกที่ดึงเข้าออกได้นั้น เราสามารถป้ายจารบีลงไปที่รูลูกปืนได้ตรงๆ แต่ฝั่งตรงข้ามนั้น เราต้องป้ายจารบีลงไปที่ร่องเว้า ของห่วงคล้อง ซึ่งเมื่อเราล็อคแม่กุญแจเข้าไปในตำแหน่งล็อค และบิดลูกกุญแจ เม็ดลูกปืนก็จะถูกดันจนโผล่ออกมาทั้งสองด้าน และกดลงไปบนร่องบากเว้าโค้งๆ ตรงนี้ทั้งสองด้าน ทำให้เม็ดลูกปืนสัมผัสกับจารบีที่เราทาเอาไว้ในร่องนี้ด้วย

เมื่อป้ายจารบีไว้ในตำแหน่งที่มีผลกับการหล่อลื่น และเคลือบผิวหน้า ไม่ให้น้ำมาเกาะได้ สนิมก็ไม่เกิด จะล็อค หรือปลดล็อคแม่กุญแจก็ง่ายด้วย เมื่อทาจารบีหมดทุกส่วนแล้วก็ กดล็อคแม่กุญแจเข้าไปในตำแหน่งล็อคเหมือนเดิม พร้อมกับหมุนลูกกุญแจ บิดไปบิดมาหลายๆ หน เพื่อให้จารบี ถูกดันเข้าไปแทรกในแผ่นเหล็กระหว่างกลาง แต่ละแผ่นของรูกุญแจ

เมื่อเราดึงลูกกุญแจออกก็จะเห็นจารบีติดเต็มลูกกุญแจ ให้เราเช็ดมันออกได้เลย และลองสังเกตดูสีของจารบีที่เปลี่ยนไปด้วย จะเห็นสีสนิม(และฝุ่น) อย่างชัดเจนในเนื้อจารบีเลยทีเดียว

จากนั้นก็นำไปเสียบเข้ากับแม่กุญแจอีก บิดไปมาหลายๆ หน ก่อนจะดึงออกมาเช็ดทำความสะอาด ทำแบบนี้ไปเรื่อยๆ จนไม่เห็นจารบีติดที่ลูกกุญแจแล้วก็หยุดได้

สังเกตที่ห่วงคล้องบ้าง ขณะที่ปลดล็อคแม่กุญแจอยู่นั้น ให้เราดึงเข้าดึงออก หลายๆ ครั้ง และหมุนลูกกุญแจ เพื่อล็อคและเปิดหลายๆ ครั้ง เพื่อให้ลูกเหล็กกลมๆ นั้น เลื่อน เข้า-ออก หลายๆ ครั้ง กลิ้งเปลี่ยนมุมไปเรื่อยๆ แล้วจารบีก็จะเคลือบผิวทั้งหมดของลูกปืนกลมๆ ด้วยตัวมันเอง

จากนั้นก็เช็ดจารบีส่วนเกินออกเสีย ไม่ต้องเช็ดถูแบบเอาเป็นเอาตาย แค่ปาดเบาๆ ให้มีจารบีหลงเหลือบนพื้นผิวบ้างจะดีกว่า เพื่อให้จารบีเคลือบพื้นผิวเอาไว้ น้ำจะได้มาเกาะไม่ได้ สนิมก็ไม่เกิด ช่วยยืดอายุการใช้งานของแม่กุญแจของเราไปได้อีกนาน อย่างน้อยๆ ก็ผ่านพ้นฝนไปได้อย่างน้อย 1 ฤดูแน่นอน

ตามปกติ การบำรุงรักษาแม่กุญแจ ที่คนส่วนมากเลือกทำ คือใช้สเปรย์น้ำมันเอนกประสงค์ ฉีดเข้าไปในรูกุญแจ และตามซอกต่างๆ เพื่อให้น้ำมันไหลเข้าไปยังส่วนต่างๆ ซึ่งมันไหลได้ดี และไปได้ทั่วกว่าจารบีอย่างไม่ต้องสงสัย แต่การไหลที่ดีกว่า ก็ทำให้มันทนต่อการชำระล้างจากน้ำได้ดีกว่าเช่นกัน อีกทั้งเวลาที่ฉีดน้ำมันเหล่านี้ลงไปแล้ว ก็ต้องคอยเช็ดเอาน้ำมันที่เหลือล้น ซึมออกมาจากแม่กุญแจออกด้วย ไม่งั้น เวลาใช้งาน มือจะต้องสัมผัสกับน้ำมันเหล่านั้น อย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้

บทความนี้คงเป็นเพียงข้อเสนอแนะ แต่การเลือกใช้คงขึ้นอยู่กับผู้อ่าน ว่าจะเลือกใช้น้ำมันเอนกประสงค์ ที่ทำได้ง่ายกว่า(ไม่มากนัก) หรือจะใช้จารบี อย่างที่แนะนำไว้นี้ ซึ่งได้บอกขั้นตอนและวิธีทำ ด้วยภาพที่ค่อนข้างละเอียดแล้ว จะเลือกอย่างไร ยังไงก็ลงมือเถอะครับ ดีกว่าปล่อยให้แม่กุญแจพังเร็ว แล้วต้องเสียเงินไปซื้อของใหม่อีก ยุคสมัยนี้ อะไรประหยัดได้ ก็ควรทำนะครับ ช่วยเรา และช่วยโลกให้ปลอดขยะ ไปด้วยในตัว